Ngày nay, tấm bằng đai học ở các trường đại học danh tiếng không đảm bảo một công việc tốt hay cuộc sống đủ đầy suốt đời. Con người cần có thêm năng lực “sinh tồn”, kĩ năng để vượt qua vô vàn con sóng dội đến cuộc đời. Và con bạn không thể có năng lực tích cực vượt khó chỉ bằng “đầu óc thông minh”. Vận dụng “đầu óc thông minh” không chỉ đơn giản là sử dụng những chức năng của nó mà còn là tận dụng nó, trong đó bao gồm phương pháp tư duy và ý tưởng tốt để đạt được mục đích nhanh nhất, trong thời gian ngắn nhất. Những người biết cách vận dụng trí óc như vậy là người sở hữu “đầu óc khoa học”.Tác giả nhà giáo dục người Nhật Nishimura Noriyasu, với gần 40 năm kinh nghiệm là giáo viên luyện thi và có hàng ngàn học trò đỗ vào các trường phổ thông danh tiếng của Nhật đã đúc kết kinh nghiệm viết ra cuốn sách “Nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy” chỉ ra những sai lầm trong việc nuôi dạy và hướng dẫn trẻ để đạt được thành tích trong học tập, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
– Hôm nay ở trường thế nào? Có vui không? Là cách trò chuyện vô cùng tồi tệ
– Không phải cứ giỏi toán đồng nghĩa với thông minh
– Học hành chăm chỉ và nân cao thành tích không tỉ lệ thuận với nhau
– Những đứa trẻ sống ở chung cư cao tầng sẽ khó phát triển được tài năng
– Phần lớn giáo dục sớm đều sai lầm
Nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy
Nuôi dạy con không phải cứ học hành chăm chỉ thì sẽ nâng cao được thành tích thi đâu đỗ đấy.
Có nhiều bậc cha mẹ than phiền rằng “Con tôi càng đi học thêm thành tích học tập lại càng đi xuống”. Ở các trung tâm luyện thi trẻ được cho giải các bài tập giống với kiến thức đã học ngày hôm đó và gần như rất nhanh trẻ không cần đọc đề vẫn giải được nhưng khi chỉ cần đề bài có chút thay đổi trẻ sẽ không làm được. Đây là hệ quả của việc trẻ không được rèn về tư duy lĩnh hội bản chất của vấn đề. Trẻ không tự hỏi tại sao bài này lại sử dụng công thức đó mà chỉ thực hành lặp đi lặp lại thì dù cho có nhớ được tạm thời rồi cũng sẽ quên và không nâng cao được năng lực học tập như mong muốn, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Ông cho rằng phần lớn chương trình giáo dục sớm đều không hữu dụng. Bộ não con người được “cài đặt chương trình” để phát triển tự nhiên mà không cần phải làm thêm bất cứ việc đặc biệt nào. Hơn nữa nó còn rất ổn định và vững chắc. Giáo dục sớm sai lầm ở chỗ muốn bỏ qua chương trình đó và khiến não phát triển sớm một cách vô lý. Có thể thấy rau củ, hoa quả được bón thúc để thu hoạch sớm sẽ không ngon. Bởi theo nghiên cứu cho thấy kết của việc thúc đẩy sớm một cách nhân tạo so với cách nuôi dưỡng vốn có sẽ khiến các tế bào bị phá vỡ. Nếu suy ngẫm như vậy thì chuyện muốn giáo dục con người một cách nhanh chóng đương nhiên sẽ nảy sinh những chuyện vô lý. Trong quá trình trưởng thành của trẻ vốn không có đường tắt, khi kích thích quá độ và thiên lệch, nó thậm chí còn phát sinh nhiều vấn đề khác với quá trình trưởng thành của trẻ nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy.
Cuốn sách “Nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy” mách nước cho các bậc cha mẹ 23 quy tắc tạo nền tảng tư duy cho trẻ từ tiểu học để giúp trẻ vận dụng được kiến thức, tư duy một cách khoa học , tích cực, học được cách giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, từ đó có thể đương đầu với mọi khó khăn trong cuộc sống, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Cuốn sách mách nước cho các bậc cha mẹ và thầy cô về 23 quy tắc tạo nền tảng tư duy cho trẻ
Nếu chỉ đọc tên của cuốn sách, nhiều người sẽ nghĩ đây là cuốn bí kíp để giúp bé con thi đâu đỗ đấy. Nhưng sự thật thì không phải như vậy, cuốn sách cho ta nhiều hơn thế, cho chúng ta một lộ trình, cách thức để song hành cùng con. Giúp bé con hiểu được bản chất của việc học, hiểu được sự logic, căn nguyên của vấn đề chứ không chỉ là mặt kĩ thuật, nhớ tốt để được điểm cao, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Cách thức huấn luyện song hành của tác giả cũng rất phù hợp với mình, bởi chính bản thân mình là người học theo cách thức như vậy. Đến bây giờ, dù đã ra trường rất nhiều năm, chúng vẫn còn vẹn nguyên giá trị, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
1. Nuôi dạy con có bộ óc khoa học thi đâu đỗ đấy
Quan điểm của mình là khi nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy học bất cứ thứ gì thì sẽ phải hiểu sâu sắc bản chất của chúng. Khi hiểu được bản chất rồi thì sẽ rất khó quên. Và xuyên suốt cuốn sách tác giả cũng nhắc đi nhắc lại thông điệp này.
Điều quan trọng mà chúng ta cần hướng tới cho con em mình chính là việc con cần hiểu được cốt lõi của vấn đề. Ban đầu có thể là phép cộng, phép trừ, phép nhân, phép chia sau đó là những bài học thực tế ngoài cuộc sống. Chúng đều có sự liên kết, cộng hưởng và song hành cùng nhau.
Mình ví dụ khi mình dạy Cốm học phép cộng, mình sẽ cho con biết bản chất của phép cộng nghĩa là gì, nghĩa là hai hoặc nhiều thứ khác nhau sẽ được gom lại thành một. Còn phép trừ thì từ một thứ sẽ được phân tách nhau ra. Mình lấy luôn các vật dụng trong nhà để minh chứng cho con. Đó là lý do vì sao nàng nhà mình cực kì thích học Toán và con cũng dễ dàng hoàn thành những bài tập trên lớp.
Dù chưa học tới bảng nhân nhưng bé nhà mình rất tò mò về lý do tại sao lại có phép nhân, mình cũng giải thích luôn cho con đó là phép cộng lặp lại. Chẳng hạn như 2×3 thì sẽ là 3 số 2 được cộng lại với nhau. Bình thường con tính cũng sẽ ra thôi nhưng nếu như con đã thuộc được bảng nhân thì con sẽ nhẩm rất nhanh.
Và rồi khi hiểu được bản chất nàng ấy cứ tự ngồi viết ra xem mẹ nói có đúng không? Cuối cùng thuộc được bảng nhân 2, nhân 3, nhân 5 và nhân 10. Thực ra không phải con giỏi hay thông minh mà là con hiểu rõ được bản chất nên học sẽ rất nhanh, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Rồi nàng ấy hỏi luôn phép chia, mình bảo nó giống như việc con chia sẻ, cho đi vậy. Mình lấy ra 6 cuốn sách và nói với con. Bây giờ có 6 cuốn sách này, nếu con chia đều cho mẹ và con thì mỗi người được mấy cuốn? Bạn ấy bắt đầu lấy 6 cuốn, chia thành hai phần bằng nhau, mẹ 1, em 1 rồi mẹ 1, em 1…cho đến khi hết.
Xong xuôi thì bạn ấy bảo mẹ được 3, em cũng được 3. Vậy thì kết luận là 6 cuốn sách mà chia ra cho 2 người thì mỗi người sẽ được 3 cuốn. Sau đó mình để con chia 6 cuốn đó cho ba người, có cả bố của bé nữa. Kết quả là 6:3 mỗi người được 2 cuốn, nuôi dạy con thi đâu đỗ.
Nhờ cách học này con sẽ thấy Toán học thực sự rất có ý nghĩa với cuộc sống thường ngày của con, nhờ hiểu rõ bản chất con sẽ ứng dụng rất tốt trong việc phân chia đồ ăn, đồ chơi, tính toán những thứ con có.
Mình cũng áp dụng tư duy này trong việc đồng hành với con, mỗi bài tập con cần hoàn thành, mình không yêu cầu con phải làm đi làm lại mà mình muốn con quan sát để hiểu được dạng bài. Với dạng bài tập này, con sẽ cần phải làm như thế nào, mình không giục con làm nhanh, cũng không bấm giờ, mình cứ để con suy nghĩ, đọc kĩ đề bài rồi làm. Sai cũng không sao, miễn là sau khi sai con rút ra bài học quan trọng cho kiểu bài đó là được.
Vậy nên nàng ấy ít khi lặp lại cùng một lỗi sai. Điều quan trọng mình muốn hướng tới cho con là sự cẩn thận, nghiêm túc khi làm bài, tránh việc nóng vội hoặc chủ quan. Bé con thường rất chăm chú khi nghe mẹ kể chuyện ngày xưa đi học của mẹ, mỗi lần mẹ kể xong nàng ấy thưởng bảo “con hiểu rồi mẹ ạ, con sẽ ghi nhớ điều mẹ dạy”.
Đây chính là cách thức để mình giúp con phát triển tư duy sâu và kết nối giữa lý thuyết với thực tế. Khi ấy kiến thức sẽ trở nên sống động trong tâm trí, đồng thời khơi dậy cho con niềm say mê, hứng thú trong học tập. Đây cũng là điều quan trọng hàng đầu mà mình tập trung vào trong quá trình đồng hành với con.
2. Tầm quan trọng của việc làm cha mẹ khi nuôi dạy con thi đâu đỗ đó.
Khi chia sẻ cuốn sách này mình nhớ anh Vương có nói, nếu chưa thể nhờ được vào việc giáo dục của nhà trường thì chính mỗi gia đình phải tự học cách nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy nâng đỡ và song hành cùng con em mình trước.
Mình hoàn toàn đồng ý, đó là lý do vì sao cha mẹ lại chiếm một vị trí hết sức quan trọng trong hành trình nuôi dạy và kiến tạo tương lai của con em mình. Nó không phải là sự o bế, tìm cách dọn đường sẵn cho con đi mà chính là hành trình giúp con nâng cao nhận thức, rèn giũa nhân cách và phát triển tư duy cho con.
Hành trình ấy cha mẹ cùng với bé con sẽ dần phát hiện ta thiên hướng, sở trường, đam mê và chức năng của con – thứ mà con sinh ra để làm. Đây là điều quan trọng hơn tất thảy, bởi nếu không có đam mê hay cảm hứng con khó lòng mà hạnh phúc được chứ đừng nói là thành công. Mình không hề tách biệt giữa công việc và cuộc sống vì với mình công việc chính là cuộc sống. Thay vì áp lực, căng thẳng thì mình lại tận hưởng và đón nhận nhiều hơn.
Để làm được điều đó thì cha mẹ cần có sự tương thông, đồng điệu. Vợ chồng có thể khác nhau về tính cách, về vị trí xã hội nhưng về quan điểm và tư tưởng thì rất cần phải có sự đồng nhất. Nếu không cuộc hôn nhân sẽ sớm lửa tối tàn, việc nuôi dạy con cũng sẽ đổ bể,nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Nhà mình mình thường đóng vai trò chủ đạo trong việc song hành cùng con, phần vì mình có nhiều thời gian ở nhà với con hơn, phần vì đó là công việc quan trọng hàng đầu với cá nhân mình. Tuy nhiên không phải vì thế mà chồng mình lơ là trong việc nuôi dạy con, bất cứ khi nào có thời gian buổi tối ở nhà với con, anh đều dành thời gian để trò chuyện và cùng con xem bài vở.
Trong khi con làm bài, bố sẽ ngồi đọc sách, khi con hoàn thành bài xong, bố sẽ cùng con xem lại bài và chấm điểm, bé con sẽ rút ra được nhiều bài học từ phần nhận xét và chỉ dạy của bố. Hoàn thành xong việc học, hai bố con soạn sách, đánh răng, rồi lên giường chơi trò chơi, đọc sách và đi ngủ. Những hôm có bố ở nhà mẹ lại có thêm thời gian làm những việc của mẹ. Bố con hoàn thành xong việc học thì mẹ cũng gác lại những việc cần làm để cả nhà cùng nhau đi ngủ.
3. Những phương pháp nuôi dạy con học tập thông minh giúp thi đâu đỗ đấy.
Cuối cùng là những phương pháp học thông minh nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy. Nếu cha mẹ nào ngày xưa hay học và đến giờ vẫn chăm học thì không khó để có được những phương pháp này. Tuy nhiên nhiều cha mẹ ngày xưa không yêu thích việc học vì học khá nhàm chán và mệt mỏi, mấu chốt là do chưa tìm được phương pháp phù hợp. Cha mẹ có thể tham khảo một số phương pháp học hữu ích như
Sơ đồ tư duy: sử dụng những từ khoá, kết nối chúng với nhau để hiểu sự tương quan, bản chất của vấn đề. Mình thường xuyên sử dụng sơ đồ này, nó áp dụng được ở mọi khía cạnh của học tập và cuộc sống. Mình đã chia sẻ rất nhiều về công cụ này, các cha mẹ có thể tìm đọc lại những bài viết trước đó hoặc tìm đọc cuốn sách “muốn chuyển hóa sâu bắt đầu từ sách” của mình, nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy cần rất nhiều thời gian.
Gần 40 năm làm việc liên tục trong vai trò là giáo viên luyện thi vào Trung học cơ sở-Trung học phổ thông ở Nhật Bản, ông được phụ huynh, học sinh Nhật Bản đánh giá cao vì là giáo viên biết sử dụng các phương pháp huấn luyện kết hợp với sự hợp tác, tham gia của phụ huynh, đồng thời khéo léo đưa vào các giá trị quan làm rung động trái tim của trẻ em. Ông đã chuyển công việc luyện thi từ ghi nhớ, giải bài tập kiểu nhồi nhét, vô vị, kém hiệu quả sang thành các giờ học đi sâu vào bản chất tư duy khi tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi “Tại sao?”, “Nếu thế thì sẽ thế nào?”… Hàng trăm học sinh ông dạy đã đỗ vào các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông danh tiếng nhất nước Nhật. Ông cũng trở thành khách mời trong nhiều chương trình truyền hình về giáo dục và là tác giả của nhiều cuốn sách viết về giáo dục đặc biệt là cuốn: ‘Nuôi dạy con thi đâu đỗ đấy’.
DỊCH GIẢ
Cuốn sách được nhà nghiên cứu giáo dục Nguyễn Quốc Vương tuyển dịch
